Đó là tuần lễ trước sinh nhật lần thứ 38 của Lionel Messi. Có lẽ vợ anh, Antonella, đang băn khoăn không biết nên tặng gì. Rồi một món quà đã đến, sớm hơn dự kiến, bất ngờ và đặc biệt. Nhìn nụ cười rạng rỡ như trẻ thơ trên gương mặt Messi, ai cũng có thể thấy món quà ấy khiến anh xúc động như một đứa bé.
 |
Cuộc hội ngộ đầy cảm xúc giữa hai huyền thoại
Chờ đợi Messi tại trung tâm huấn luyện Florida Blue của Inter Miami là Roberto Baggio. Huyền thoại người Ý đang có mặt ở Florida để tham dự FIFA Club World Cup, và khi có cơ hội gặp Messi, anh không ngần ngại lái xe một tiếng đồng hồ từ Miami Beach đến Fort Lauderdale, bất chấp tình trạng giao thông ngột ngạt của bang này.
Khi còn thi đấu, Baggio chỉ chơi bóng vì một lý do duy nhất. Không phải vì tiền, cũng chẳng vì danh vọng. Động lực của anh rất khác.
"Để mang lại niềm vui cho mọi người," anh nói. "Đó là lý do tôi sống. Đó là giấc mơ của tôi, để khán giả được tận hưởng niềm vui. Từ năm 10 tuổi, 15 tuổi, rồi 20 tuổi, cho đến khi giải nghệ, tôi luôn giữ tinh thần ấy."
Messi đã mang đến cho Baggio chính cảm xúc mà Baggio từng trao cho người hâm mộ. Và vì thế, khi hai người gặp nhau, đó không đơn thuần là cuộc hội ngộ giữa hai huyền thoại. Baggio tặng Messi một chiếc áo đấu tuyển Ý mà anh từng mặc tại World Cup 1994 trên đất Mỹ.
"Khi thấy chiếc áo, cậu ấy xúc động thật sự," Baggio kể lại, vừa hạnh phúc vừa ngạc nhiên. "Cậu ấy vuốt ve nó, rồi nhẹ nhàng gấp lại. Một khoảnh khắc thật đẹp để chứng kiến."
 |
Baggio cũng nghẹn ngào. Chỉ trong vòng một giờ, bức ảnh Messi đăng lên Instagram đã nhận về hơn một triệu lượt thích. Dòng chú thích có lẽ là một trong những lời bày tỏ tình cảm đậm đà nhất mà Messi từng viết ngoài sân cỏ.
“Một cuộc gặp tuyệt vời! Cảm ơn ông, Roberto, vì món quà đầy ý nghĩa này và cuộc trò chuyện thật dễ mến mà chúng ta đã có. Ông là một siêu sao đích thực và là huyền thoại của bóng đá. Luôn là niềm vinh hạnh được chào đón anh bất cứ khi nào ông muốn ghé thăm.”
Đó là cách Messi tri ân Baggio, một người khiến chính các siêu sao bóng đá cũng phải ngưỡng mộ. Một con người chưa từng xem mình là ngôi sao, dù ánh sáng từ cái tên Baggio từng rực rỡ bậc nhất trong dải ngân hà Serie A những năm 1990.
Chưa từng xem mình là ngôi sao
Mức phí chuyển nhượng kỷ lục thế giới mà Juventus trả cho Fiorentina vào năm 1990 không biến anh trở thành một con người khác. Bàn thắng vào lưới Tiệp Khắc tại World Cup mùa hè năm đó: một pha solo dốc bóng từ giữa sân, tất tụt xuống mắt cá, đầy mê hoặc, cũng không khiến anh ảo tưởng về mình. Đó là một trong những pha lập công vĩ đại nhất lịch sử giải đấu, nó luôn xuất hiện trong các video tổng hợp bên cạnh những bàn thắng kinh điển của Pele và Diego Maradona.
Baggio là biểu tượng của bóng đá, là một trong những huyền thoại ấy.
“Cảm ơn, nhưng tôi không thấy mình như vậy,” anh nói.
Khi con gái anh, Valentina, nói rằng bài đăng của Messi đang “gây bão” trên mạng. Tình yêu mà người hâm mộ dành cho anh ngoài đời thật, chứ không chỉ qua những hành động thả tim trên mạng xã hội, khiến anh bất ngờ.
“Tôi không biết phải nói gì với cậu. Thật khó để nhận ra mình trong đó. Tôi chưa bao giờ cảm thấy mình là ngôi sao. Tôi luôn thấy mình chỉ là một trong hàng tỷ con người trên thế giới này. Tôi may mắn được chơi bóng, được sống với đam mê. Nhưng tôi không cảm thấy mình giống họ, giống với những ngôi sao.”
Nhà văn Mỹ lừng danh John Updike từng viết rằng: “Danh tiếng là chiếc mặt nạ ăn mòn chính người đeo nó.” Nhưng Baggio chưa bao giờ phải đeo chiếc mặt nạ đó. Sự nổi tiếng chưa từng hấp dẫn anh. Cũng chưa từng thay đổi con người anh.
“Có lẽ tốt nhất là không ý thức về nó,” anh nói. “Bởi nếu ý thức, có thể anh sẽ thay đổi. Mà tôi thì không muốn thay đổi.”
 |
Cuộc sống thôn quê và triết lý Phật giáo
Hiện tại, anh vẫn sống ở vùng quê nơi mình lớn lên, gần Vicenza. Trong những bữa cơm gia đình, mọi người vẫn trò chuyện bằng tiếng địa phương vùng Veneto. Ở tuổi 58, Baggio nói:
“Tôi vẫn là tôi như khi tôi lên 10. Tôi đam mê những điều giản dị trong cuộc sống.”
Anh đi săn, tự tay làm mồi vịt bằng gỗ. Baggio luôn là một chàng trai thôn quê trong chính tâm hồn anh. Những chiếc siêu xe gầm rú trên đường phố Miami Beach hoàn toàn trái ngược với chiếc FIAT Panda ở nhà và chiếc máy cày mà anh vẫn lái quanh trang trại. Baggio là người của thiên nhiên.
“Tôi may mắn được sống ở nơi có nhiều cây xanh,” anh chia sẻ. “Vì thế tôi dành thời gian chăm sóc, cắt cỏ, tỉa cây, sửa sang vườn tược. Những công việc đó giúp tôi gạt bỏ mọi thứ khỏi tâm trí, giống như cảm giác khi tập luyện.”
Khi Baggio chơi trận cuối cùng cho Brescia trên sân San Siro - thánh đường của bóng đá Ý - vào năm 2004, anh từng mô tả việc giải nghệ như một sự giải thoát. Anh từng dính chấn thương tưởng chừng chấm dứt sự nghiệp ngay từ khi còn là một thiếu niên, nhưng anh đã không đầu hàng. Sức mạnh tinh thần mà anh tìm thấy trong triết lý Phật giáo khi anh tình cờ biết đến trong một cửa hàng đĩa nhạc tại Florence đã giúp anh vượt qua.
“Tôi sẽ không là con người của hiện tại nếu không đi theo con đường này,” Baggio nói. “Tôi chắc chắn 100% đấy. Tôi thực hành mỗi ngày. Tôi biết rằng mỗi khi thực hành Phật pháp, điều đó đánh thức trong tôi một phần cuộc sống tích cực và tươi đẹp. Nó làm thay đổi mọi việc tôi làm hàng ngày.”
Tinh thần kỷ luật, sự kiên trì và cảm giác thanh thản khi niệm daimoku (câu thần chú trong Phật giáo Nichiren) (trong tiếng Việt: "Nam Mô Diệu Pháp Liên Hoa Kinh") đã giúp Baggio vượt qua những năm tháng đau đớn. Những vết sẹo phẫu thuật dài vẫn hằn rõ trên hai đầu gối như thể những đường đứt gãy của một trận động đất vậy.
Khi Pep Guardiola, người bạn và cũng là đồng đội cũ, lần đầu giới thiệu Baggio với Messi sau một trận đấu Champions League năm 2010, ông đã nói:
“Tôi có vinh dự được chơi bóng với anh ấy khi tôi 31 tuổi, lúc mà anh ấy đã trải qua 6 hoặc 7 ca phẫu thuật đầu gối. Anh ấy là cầu thủ hay nhất mà tôi từng chơi cùng.”
Cái giá mà Baggio phải trả cho bóng đá là quá lớn. Cái giá của việc mang lại niềm vui cho khán giả, sống trọn với đam mê, là nỗi đau thể xác kéo dài.
“Tôi tập xong là về nhà,” anh kể. “Từ Brescia về nhà mất một tiếng, và khi về tới nơi sau cả quãng đường lái xe với chân gập lại, tôi không thể duỗi ra được. Vợ tôi, Andreina, hiểu điều đó. Cô ấy xuống đỡ tôi, và tôi phải cố duỗi chân để đi lại được. Cuối cùng, việc giải nghệ là sự giải thoát, là niềm vui đối với tôi.”
Tình yêu bất diệt với Azzurri
Baggio giải nghệ ở tuổi 37, muộn hơn nhiều so với dự đoán của giới chuyên môn. Anh từng khoác áo cả ba “ông lớn” của bóng đá Ý: Juventus, Inter và AC Milan, nhưng đội bóng thực sự của anh, luôn là Đội bóng Thiên Thanh: Azzurri
Việc chấp nhận chuyển đến Bologna, rồi Brescia, những đội bóng không có danh tiếng lẫy lừng chỉ để giữ hy vọng góp mặt trong đội hình dự World Cup, chính là một lựa chọn vượt lên trên tất cả. Một sự hy sinh mang màu sắc tinh thần.
Ngày nay, sự tương phản càng trở nên rõ rệt. Khi rất nhiều câu chuyện xoay quanh đội tuyển quốc gia Ý lại là về những cầu thủ xin rút, từ chối triệu tập, hoặc khiến người ta cảm thấy việc khoác áo Azzurri không còn là vinh dự cao quý nhất trong sự nghiệp họ nữa.
 |
Với anh, khoác áo đội tuyển Ý không chỉ là vinh dự, mà còn là mục tiêu sống.
Chuyển ra nước ngoài đồng nghĩa với việc gần như không còn cơ hội lên tuyển, nên Baggio chưa bao giờ làm điều đó. Hơn nữa, vào thời điểm ấy, Serie A được xem là giải đấu hàng đầu thế giới, còn mọi lựa chọn khác đều bị coi là bước lùi. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu anh từng thử sức ở một nơi khác?
“Tôi luôn từ chối các đội bóng ngoài nước Ý,” anh nói, “vì tôi mơ được trở lại đội tuyển và dự World Cup tại Nhật Bản (năm 2002). Tôi đã bỏ qua những cơ hội đó. Đã có những lời đề nghị, nhưng tôi luôn gạt sang một bên. Nếu bạn hỏi tôi có muốn chơi ở La Bombonera không, tôi sẽ nói: ‘Tất nhiên’. Tất nhiên là tôi muốn, nếu có thể.”
Boca Juniors và ký ức mùa hè nước Mỹ
Hè này, Baggio đã đến sân Hard Rock dự khán cả hai trận đấu của Boca Juniors tại FIFA Club World Cup. Anh là người hâm mộ của đội bóng Argentina từ nhiều năm qua, một niềm đam mê của cả gia đình anh.
“Xem Boca thi đấu giống như đi xem một buổi hòa nhạc mà ở đó tình cờ có cả bóng đá,” anh nói vui.
Đó cũng chính là nơi Baggio đã dành phần còn lại của mùa hè sau World Cup 1994, giải đấu mà anh, khi đó đang là chủ nhân Quả bóng Vàng, đã “gánh đội” theo cách mà Pele từng làm năm 1970, Maradona năm 1986, Zinedine Zidane năm 1998, Ronaldo năm 2002 và Messi năm 2022.
Nếu không có những bàn thắng của anh ở vòng knock-out, có lẽ đội tuyển Ý đã không thể tiến tới trận chung kết ở Pasadena.
Đội tuyển Ý của Arrigo Sacchi, trái với kỳ vọng lớn từ giới truyền thông, đã không thể tái hiện phong cách hào hoa như Milan dưới thời ông. Lối chơi thiếu sức thuyết phục. Nhưng Baggio thì không.
Chính anh là người kéo Ý trở lại ở vòng 1/8 gặp Nigeria và ghi bàn thắng quyết định trong hiệp phụ, cứu đội bóng khỏi bờ vực bị loại.
Từ thời điểm đó, Baggio bước vào trạng thái thăng hoa gần như siêu thực. Anh ghi bàn phút 88 để tiễn Tây Ban Nha về nước ở tứ kết, tránh cho Ý phải đá hiệp phụ.
Rồi ở bán kết, cú đúp của anh vào lưới Bulgaria đã mở đường đưa Azzurri tái ngộ Brazil trong trận chung kết: cuộc tái đấu huyền thoại của trận chung kết World Cup 1970, giữa hai nền bóng đá giàu thành tích nhất châu Âu và Nam Mỹ. Một trận kinh điển thực thụ.
Sức nóng mùa hè nước Mỹ như 32 đội bóng tại FIFA Club World Cup hiện nay đang phải trải nghiệm từng là thử thách khắc nghiệt mà Baggio và các đồng đội phải đối mặt tại World Cup 1994.
“Cả giải đấu, không chỉ riêng các trận của chúng tôi, đều bị ảnh hưởng bởi thời tiết,” Baggio chia sẻ. “Thật khó tin. Chúng tôi phải gắng sức vượt qua ngưỡng chịu đựng để có thể thi đấu. Nhưng bất chấp tất cả, niềm đam mê và khát khao chiến thắng vẫn thúc đẩy chúng tôi. Nhiều người Ý nhập cư ở đó đã rất tự hào về chúng tôi. Toàn đội đều cảm nhận được điều đó. Nó tiếp thêm sức mạnh để vượt qua thử thách.”
Cú đá luân lưu và vết sẹo tinh thần
Thời tiết. Những chuyến bay xuyên lục địa. Và cả những nỗi đau thể xác. Franco Baresi trở lại chỉ 25 ngày sau khi rách sụn chêm đầu gối, rồi chơi một trong những trận hay nhất sự nghiệp khi đối đầu với Romario. Baggio khi đó cũng chưa hoàn toàn bình phục chấn thương, nhưng vẫn dốc toàn lực để tạo nên khác biệt trong trận chung kết gặp Brazil.Nhưng trận đấu ấy, cuối cùng lại được định đoạt trên chấm luân lưu trong một bối cảnh khắc nghiệt nhất.
Baresi đá hỏng. Daniele Massaro đá hỏng. Và kể cả nếu Baggio sút thành công quả luân lưu cuối cùng của mình, kết cục có lẽ cũng không đổi. Brazil vẫn còn một lượt sút nữa để kết liễu trận đấu.
Ngày hôm đó, Baggio không chỉ thua một trận đấu.
 |
Quả Bóng Vàng năm ấy thuộc về Hristo Stoichkov. Danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới của FIFA rơi vào tay Romario. Chiếc cúp vàng được nâng cao bởi Dunga, người từng là đồng đội của Baggio tại Fiorentina.
Cú đá luân lưu định mệnh hôm đó, xét về bản chất, hoàn toàn đi ngược lại với mọi logic. Baggio luôn sút thấp. Nhưng lần này bóng lại bay vọt xà. Anh gần như thành công trong mọi lần sút trước đó nhưng không phải lần này. Và nó lại xảy ra vào đúng thời điểm nghiệt ngã nhất.
“Nếu khi đó tôi có con dao hay khẩu súng trong tay, tôi đã tự kết liễu mình rồi,” anh nói. "Ngay lúc ấy, tôi chỉ muốn chết. Thật sự là như vậy.”
Ký ức ấy đeo bám Baggio suốt phần đời còn lại. Thủ môn Brazil, Claudio Taffarel, đã chia sẻ rằng một “thế lực siêu nhiên” đã thì thầm với anh trước quả đá của Baggio. Nhưng những lời chia sẻ đó chẳng thể xoa dịu được gì. Cũng như việc các đồng đội Baggio tin rằng huyền thoại đua xe Ayrton Senna, người từng đến thăm tuyển Ý trước khi qua đời trong tai nạn ở chặng đua San Marino năm đó, đã “nâng trái bóng bay qua xà ngang.”
Đứng dậy và bước tiếp
Nhưng Baggio đã không gục ngã ở Pasadena. Anh vẫn đứng dậy, tiếp tục chơi bóng thêm 10 năm nữa.
Người hâm mộ không cần phải tha thứ cho anh, bởi họ chưa từng trách anh. Nếu có gì thay đổi, thì chỉ là tình yêu họ dành cho Baggio càng sâu đậm hơn. Vì anh chơi bóng để mang lại niềm vui, để giúp họ tạm quên đi những nỗi âu lo của chính mình. Và rồi người ta quên đi Pasadena.
 |
Họ đã quên nó vào mùa giải kỳ diệu cùng Bologna, mùa bóng được xem là vinh quang nhất của CLB trong hàng chục năm cho đến tận bây giờ.
Họ đã quên khi Baggio rực sáng đưa Inter vượt qua Parma trong trận play-off đầy kịch tính để giành vé dự Champions League.
Họ đã quên khi anh sát cánh cùng Andrea Pirlo và Pep Guardiola tại Brescia, tạo nên những ngày tháng ngẫu hứng và đầy chất thơ hiếm có trong lịch sử đội bóng vùng Lombardy.
 |
Đó là những ngày tươi đẹp nhất trong cuộc đời của nhiều cổ động viên.
Và khi Baggio giải nghệ năm 2004, người Ý cảm thấy dường như điều gì đó đã kết thúc. Như lời ca của danh ca Cesare Cremonini: “Vậy là Ngày Chủ nhật không còn nữa.”
Hai năm sau khi Baggio giải nghệ, Ý vô địch World Cup 2006. Nhưng vinh quang ấy lại đến đúng vào thời điểm Calciopoli, vụ bê bối dàn xếp tỉ số chấn động nổ ra, làm hoen ố hình ảnh bóng đá quốc gia.
Dù gần đây, đội tuyển quốc gia và các CLB Serie A đang dần hồi sinh, bóng đá Ý vẫn nhớ những con người như Baggio. Bởi thiên tài đâu phải như lá mùa thu.
Bóng đá Ý từng sống trong thời hoàng kim suốt thập niên 1990 và 2000, khi có cùng lúc ba cái tên mang tầm "một thế hệ có một": Roberto Baggio, Francesco Totti và Alessandro Del Piero. Cả ba thi đấu gần như cùng thời, một điều hiếm có. Và sự vắng mặt của họ trên sân cỏ hiện nay vẫn để lại khoảng trống rõ rệt. Bóng đá Ý cần những con người như thế.
Sau khi giải nghệ, Baggio từng lấy bằng huấn luyện. “Nhưng tôi chưa bao giờ thực sự nghiêm túc với việc đó,” anh thừa nhận.
Pep Guardiola từng nói anh rất muốn có Baggio trong ban huấn luyện nếu một ngày nào đó dẫn dắt một CLB tại Ý. Tuy nhiên, thay vì theo nghiệp cầm quân, Baggio lại chọn làm việc trong Liên đoàn Bóng đá Ý (FIGC), với vai trò đứng đầu bộ phận kỹ thuật.
Tại đây, anh tham gia xây dựng một bản báo cáo dài tới 900 trang về cải tổ công tác đào tạo trẻ ở Ý. “Điều quan trọng nhất là chúng tôi muốn dạy các em nên người trước, rồi mới thành cầu thủ,” anh chia sẻ. “Không phải ai cũng trở thành cầu thủ, nhưng ai cũng phải trở thành một con người.”
Bản báo cáo cải tổ dài 900 trang ấy rốt cuộc bị Liên đoàn Bóng đá Ý (FIGC) bỏ xó. Baggio rời vị trí vào năm 2013, và rút lui khỏi bóng đá suốt một thời gian dài. Phải đến gần đây, anh mới xuất hiện trở lại.
Chủ tịch FIFA Gianni Infantino đã mời Baggio tham dự VCK U20 World Cup 2023 tại Argentina. Trước kỳ EURO mùa hè năm ngoái, HLV trưởng tuyển Ý khi đó là Luciano Spalletti cũng mời Baggio cùng những huyền thoại mang áo số 10 đến thăm đội tuyển, tiếp lửa cho thế hệ mới.
 |
Serie A sau đó bổ nhiệm anh làm đại sứ hình ảnh cho giải đấu. Và chính Baggio là người mang chiếc cúp ra sân trong trận chung kết Coppa Italia, nơi đội bóng cũ của anh, Bologna, lên ngôi lần đầu tiên sau 51 năm chờ đợi.
Tuần này, Roberto Baggio có mặt tại New York, tham gia một dự án cộng đồng nhằm đưa bóng đá đến với trẻ em khu Bronx.
Vậy, giữa những ngày làm vườn ở vùng quê Veneto thân yêu, anh vẫn theo dõi bóng đá chứ?
“Chắc chắn rồi,” anh nói. “Tôi vẫn thường xuyên xem các video tổng hợp trên YouTube từ Serie A, bóng đá Argentina, Anh, cho đến Nam Mỹ, cả Brazil và Argentina, đôi khi cả Chile hay Paraguay. Biết đâu lại thấy người quen, như Martin Palermo hiện đang dẫn dắt Club Olimpia ở Asuncion. Tôi thích xem xem cậu ấy làm việc ra sao, có ổn không. Tôi gắn bó nhiều hơn với bạn bè của mình. Tôi luôn theo dõi họ.”
Và họ cũng luôn dõi theo anh.
“Người ngoài hành tinh” Ronaldo đã đến gặp Baggio tại FIFA Club World Cup. Các huyền thoại bóng đá khác cũng vậy. Ngay cả những ngôi sao đương đại không chỉ Messi mà còn cả Paul Pogba và Paulo Dybala đều mong muốn được chụp ảnh cùng anh.
Một trong những chiếc áo quý giá nhất trong bộ sưu tập của Dybala chính là chiếc áo Baggio thời khoác áo Brescia.
------------------------
Nhiều người từng thắc mắc: vì sao Baggio lại biến mất khỏi thế giới bóng đá lâu đến vậy? Liệu không ai có thể thuyết phục anh quay trở lại?
Hiện tại, anh cảm thấy hài lòng khi trở lại với vai trò đại sứ hình ảnh, đủ gần để góp mặt, nhưng không bị cuốn vào guồng quay.
“Đến một thời điểm trong cuộc đời, tôi nghĩ đã đến lúc tận hưởng gia đình, gần gũi với họ, sống với những điều giản dị và quan trọng nhất là làm những điều mà suốt gần 40 năm tôi chưa từng làm. Vậy nên tôi chọn tự do. Và tự do thì vô giá.”
Cũng giống như nụ cười rạng rỡ của Messi trong lần gặp Baggio, một khoảnh khắc cũng vô giá.
James Horncastle – 30/6/2025
